Utwory powstańcze

Roman Tadeusz Wilkanowicz (1886-1933), poeta, satyryk, dziennikarz i społecznik. Uczestnik powstania wielkopolskiego (1918-1919), adiutant Poznańskiego Batalionu Śmierci, który walczył na froncie litewsko-białoruskim (1919), korespondent poznańskiej prasy podczas wojny polsko-radzieckiej (1920). Redaktor satyrycznych pism komentujących przed- i powojenną rzeczywistość stolicy Wielkopolski („Pręgierz Poznański”), znawca poznańskiej gwary, rzecznik nieuprzywilejowanych nowoczesnego świata – mieszkańców Chwaliszewa, Wildy i Zawad… Zagorzały przeciwnik wielkopolskiego separatyzmu i miejscowej endecji.

Nie domagał się szczególnych zaszczytów ani profitów ze swojej publicznej działalności. Chciał jedynie szacunku dla tej polskiej wolności, którą czynem uosabiał, i dla słowa, które zapewnić miało nie tylko doraźne skutki: zagrzewać do walki albo włączać się do społecznej debaty na temat Niepodległej, ale także gwarantować przetrwanie – jemu i jego idei: sprawiedliwej dla wszystkich, wielkopolskiej małej ojczyzny.

Pomysł publikacji wybranych utworów Romana Tadeusza Wilkanowicza oraz próba odtworzenia szczegółów jego biografii zrodziły się z poczucia niesprawiedliwości wobec tego losu, który tak okrutnie obszedł się z wielkiego formatu człowiekiem, i z poczucia winy, że my, historycy literatury, zbyt rzadko poświęcamy swój czas zapomnianym, a tak bliskim naszej codzienności, egzystującym tuż obok twórcom. Jemu więc dedykuję tę książkę:

Romanowi Tadeuszowi Wilkanowiczowi

bardowi wielkopolskiej wolności…

(ze wstępu Izoldy Kiec)