Stanisław Wyspiański

Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie i tam również zmarł 28 listopada 1907 roku. To poeta, malarz, dramaturg, tworzący w epoce Młodej Polski. Jest autorem dramatów narodowych, a wśród nich najgłośniejszym jest Wesele. Jego wielką pasją był teatr i malarstwo i to właśnie jemu poświęcił najwięcej czasu. Ukończył studia w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, a także odbywał liczne podróże, które umożliwiły mu poznanie światowego malarstwa. Jako dramatopisarz zadebiutował Wyspiański w 1898 roku inscenizacją "Warszawianki", zachęcony powodzeniem opublikował kolejne: "Legendę I" , "Klątwę" , "Lelewela", "Meleagera" oraz "Protesilasa i Laodomię" . Prawdziwy sukces przynosi mu jednak dopiero inscenizacja "Wesela" w 1901 roku. Zachwycona publiczność obwołuje go narodowym wieszczem. Umiejętne połączenie problematyki rodzajowej i politycznej stworzyło studium o stanie narodu polskiego. Ramy fabularnej dostarczyło mu autentyczne wydarzenie - wesele jego przyjaciela Lucjana Rydla z chłopką z Bronowic Janiną Mikołajczykówną. W tym zderzeniu dwóch światów: inteligencji i chłopów, pobrzmiewa też nuta własnego doświadczenia. Ponieważ od roku 1900 Wyspiański sam był żonaty z chłopką. Sukcesom Wyspiańskiego niemal od początku towarzyszyło poczucie klęski. W 1898 roku zdiagnozowano u niego syfilis, choroba okazała się nieuleczalna. Artysta tworzył w pośpiechu, uciekając przed widmem nadciągającej nieuchronnie śmierci. Po "Weselu" napisał jeszcze wiele dramatów, do najważniejszych należą: "Bolesław Śmiały", "Kazimierz Wielki", "Wyzwolenie", "Noc listopadowa", "Powrót Odysa", "Sędziowie", "Skałka". Wiele z nich doczekało się scenicznych realizacji jeszcze za życia autora, często przy jego aktywnym udziale. Stanisław Wyspiański zmarł 28 listopada, 1907 r. w krakowskiej lecznicy prof. Maksymiliana Rutkowskiego, jego ciało zostało złożone w Krypcie Zasłużonych na Skałce.