Ziemie Zachodnie i Północne w polskiej kinematografii (1944/1945-1989)

Tematem trzeciego już tomu serii monograficznej – Film. Historia i kon­teksty są Ziemie Zachodnie i Północne oraz skupiona wokół nich proble­matyka, widziana przez pryzmat kinematografii. Przez cały okres Polski Ludowej mityczno-symboliczny obraz Ziem Zachodnich i Północnych, życie mieszkańców, ich problemy, codzienność, zachodzące tam proce­sy i zjawiska społeczne interesowały ludzi kultury – od plastyków, lite­ratów po twórców filmowych. Inspirowało i fascynowało ich właściwie wszystko, między innymi: urokliwe, liryczno-pastelowe pejzaże, topo­grafia tych ziem, życie codzienne mieszkańców, ukazane przez pryzmat jednostki lub szerszej wspólnoty, procesy asymilacyjne, repolonizacyjne. Z biegiem czasu sztampowe, propagandowe produkcje (zwłaszcza do­kumenty) zaczęły ustępować miejsca filmom bardziej ambitnym, we­wnętrznie skomplikowanym i nie do końca jednoznacznym. W kinie polskim Ziemie Zachodnie i Północne przeszły więc swoistą ewolucję. W okresie stalinowskim zapoczątkowały ją filmy stawiające na poety­kę socrealistyczną, stabilizującą nowe poczucie tożsamości i integracji (w momencie olbrzymiego trudu dźwignięcia zrujnowanego kraju). Do­piero lata pięćdziesiąte, należące do tzw. Polskiej Szkoły Filmowej wpro­wadziły eksperymenty psychologiczne oraz warsztatowe, aby przejść do nowofalowej, trochę swobodniejszej narracji, także do pewnego stopnia uwarunkowanej neomarksistowskim zwrotem ideologicznym w obyczajowości, filozofii, literaturze, architekturze, począwszy od lat sześćdziesiątych, a później już w kolejnych dekadach PRL. Tom studiów przekazany Czytelnikowi ma zadatki oraz aspiracje, aby stać się publi­kacją pożyteczną, otwierającą kolejne perspektywy do dalszych badań i naukowych dociekań.
Ze wstępu