Myśli a sposoby życia Eseje o filozofii współczesnej

Zebrane w niniejszej publikacji eseje dotyczą trzech głównych tematów. Pierwszy z nich to filozofia Ludwiga Wittgensteina, zarówno wczesna, z okresu Traktatu logiczno-filozoficznego, jak i późna, zawarta w Dociekaniach filozoficznych. Starałem się uniknąć przypisywania Wittgensteinowi teorii na temat prawdy, znaczenia, rozumienia, języka, relacji między myślą a rzeczywistością etc., podkreślając zarazem głęboko terapeutyczny sens jego filozofii. Drugi krąg tematyczny wytyczają problemy etyki. Ciągle poruszamy się tutaj między autonomią woli a substancjalnością norm i zasad. W którą stronę się nie zwrócimy, to w sprawach moralności jesteśmy zdani na siebie, co być może lepiej niż filozofia uświadamia nam literatura. Opisując ludzkie historie, pozwala poznać „coraz większą liczbę odmian bycia człowiekiem” (Rorthy). Przeżywając losy literackich bohaterów, mamy szansę nabyć moralne przeświadczenia i wyrobić w sobie uczucie empatii. Trzeci temat związany jest z tym, co Wittgenstein nazywał „podejściem etnologicznym” w filozofii. Chodzi o to, że myśli mogą się w ogóle pojawić tylko i wyłącznie w formie wyznaczonej przez język i ludzkie działanie. Opis tych myśli jest więc zawsze opisem i wyobrażeniem pewnego sposobu życia. „Podejście etnologiczne” rozumiem jako próbę „przywrócenia filozofii ludzkiego głosu” (Cavell), także tego, który musiał przejść „przez tysiące mroków niosących śmierć mowy” (Celan).